Tips energiebesparing (2)

Gepubliceerd op Auteur HansEen reactie plaatsen

Ik erger me er zeer aan: de onzin over wonderbaarlijke, door ‘knappe ingenieurs’ ontworpen apparaten die een ‘heerlijk warme kamer’ beloven voor voor een fractie van de ‘normale’ kosten voor verwarming. Mijns inziens wordt hier schaamteloos gebruik gemaakt van de paniek rondom sterk stijgende energieprijzen en de onwetendheid van de gemiddelde burger die z’n natuurkundelessen al lang is vergeten of ze nooit kreeg. Dus hier even een paar basis-feiten.

Rendement of efficiency

Bijna iedereen kent die termen tegenwoordig; in elk geval heeft iedereen ermee te maken. Apparaten die energie verbruiken kunnen verschillen in rendement oftewel efficiency; dat wil zeggen: ze zetten meer of minder energie om in de nuttige vorm die het apparaat beoogt. Bij een lamp is het nuttige deel licht, bij een elektrische boor is het de beweging van de boor die steen vergruizelt of metaal wegsnijdt, enzovoorts. Het deel van de energie dat niet nuttig wordt gebruikt is het verlies. Energie kan niet verdwijnen; verliezen komen uiteindelijk altijd vrij in de ‘laagste vorm’ namelijk warmte. De lamp wordt warm, de boor wordt warm – dát is het verlies dat het rendement beperkt.
Dat betekent dat apparaten voor verwarming altijd, je zou kunnen zeggen ‘per definitie’, een rendement hebben van 100%. Anderzijds kan geen apparaat méér ‘warmte’ afgeven dan er aan energie wordt toegevoerd; ‘warmte’ en ‘energie’ zijn in de grond twee woorden voor hetzelfde.
Die reclames op TelSell en Sociale Media voor plug-in kacheltjes die ‘dankzij revolutionaire technologie’ je hele kamer verwarmen voor een fractie van de kosten van een ‘gewone’ kachel zijn dus gewone bedriegerij.

Waar het gaat om elektrische energie zijn er al lang geen ‘Slimme uitvindingen’ meer die z.g. ‘méér warmte voor minder geld’ leveren. De beste methoden zijn al oud:

  • Het elektrische ‘blaas-kacheltje’ dat de warmte precies dáár kan afleveren waar je het nodig hebt. Zet het bijvoorbeeld onder je bureau en dek de ruimte erachter af met een kleed. Je zit heerlijk warm terwijl de rest van de kamer een stuk kouder is.
  • In de douche en soms elders kun je profiteren van een ‘straal-kachel’, dat zijn die apparaten met rood-gloeiende staafjes die stralingswarme produceren. De energiebesparende ‘truc’ zit hem in de combinatie van twee dingen: de straling wordt pas echt ‘warmte’ op het moment dat hij op een oppervlak valt en voorts hebben straalkachels een reflector die de warmtestraling bundelt en richt op het te verwarmen oppervlak. Dat voelt weldadig als je eronder staat.

Milieu-bewuste kouwkleumen poetsen dus hun tanden en scheren zich onder die straalkachel – dat kost veel minder energie dan het verwarmen van de hele badkamer of zelfs dan het verwarmen van de hele douchecel met een radiator, die bovendien langzaam opwarmt en ook weer langzaam afkoelt wat natuurlijk al gauw verspilling oplevert als je alleen maar eventjes onder de douche wilt.

Nuttige warmte en warmte-verspilling

Verwarmingsapparaten als CV-ketels, houtkachels e.d., zetten weliswaar 100% van de energie om in warmte maar lang niet al die warmte wordt ook nuttig gebruikt. Bij deze apparaten wordt het woord rendement dan ook gebruikt in een andere en helaas minder goed omschreven betekenis, n.l. het deel van de warmte dat nuttig gebruikt kan worden. Sowieso produceren ze, i.t.t. elektrische kachels, afvoergassen die via de schoorsteen afgevoerd moeten worden en daarmee gaat een deel van de warmte de schoorsteen uit. Het nuttig aandeel kan verhoogd worden door uit de afvoergassen weer warmte terug te winnen zodat ze (bijna) weer koud zijn als ze de ketel verlaten; dat heet dan een ‘HR-ketel’ (HR staat voor Hoog Rendement). Daarin zijn er aanzienlijke ontwikkelingen geweest (o.m. toevoeging van een z.g. condensor) m.a.w. de ene HR-ketel is de andere niet en een combi-ketel, die ook voor warm water zorgt, doet het nog beter.
Helaas wordt de term rendement hier op zeer verwarrende wijze gebruikt waardoor je de indruk kunt krijgen (‘rendement 108%’) dat méér warmte uit komt dan je er aan energie in stopt. Maar dat kán natuurkundig helemaal niet; het ligt aan de zeer specifieke definitie van ‘rendement’ die in de wereld van HR-combi-ketels gebruikt wordt. Wat niet wegneemt dat moderne gasgestookte Combi-ketels, mits goed geïnstalleerd, meer dan 90% van de bij verbranding van aardgas geproduceerde warmte binnenshuis houden.

Elektriciteit of gas

Elektrische verwarming is in principe een beroerd idee: de elektrische centrale gaat eerst warmte opwekken door verbranding van gas of steenkool en maakt daar met veel moeite en aanzienlijke verliezen elektriciteit van. Dat wordt getransporteerd middels kabels (die ook weer verliezen opleveren) en uiteindelijk maak je er dan weer warmte van. Zolang fossiele brandstoffen voor onze elektriciteitsvoorziening zorgen is aardgas (getransporteerd via een fantastisch netwerk van gasbuizen waarbij het transport nagenoeg géén verlies oplevert) véruit de beste en meest milieu-vriendelijke manier om een huis te verwarmen. Dit zal pas anders komen te liggen als het merendeel van onze elektriciteit wordt opgewekt door windmolens, zonnecellen e.d. Voor zulke energiebronnen is elektriciteit het enige transportmiddel.

Elektrische verwarming heeft altijd een rendement van 100% maar het opwekken van elektriciteit in de huidige gas- en kolencentrales gaat gepaard met energieverliezen: minstens 40% komt vrij als warmte. Natuurlijk poogt men die warmte nuttig te gebruiken door o.m. toepassing van ‘stadsverwarming’ maar dat levert nog flink wat problemen op (en klachten van mensen die er gebruik van maken); we zijn er véél te laat mee begonnen en de technologie is nog lang niet volwassen.
Je ziet dit terug op de afrekening van je energie-leverancier. Daarop staat het gas-verbruik in m3 en het elektriciteitsverbruik in KWh, maar je kunt beide eenheden omrekenen naar Joules, de eenheid voor ‘energie’. Sommige leveranciers zijn zelfs zo behulpzaam om dit al op de afrekening te doen. Je ziet dan dat ‘elektrische energie’ aanmerkelijk duurder is dan ‘energie uit gas’; op dit moment betaal je er zo’n 50% méér voor. Maar dat betekent niet dat elektrisch verwarmen altijd duurder is; de voorbeelden hierboven laten zien waar je fors op het energieverbruik van je CV-ketel kunt besparen door handig gebruik van aanvullende elektrische verwarming.

Ventilatoren onder de radiatoren

Energieverkopers en vele andere aanbieders propageren kleine ventilatoren die je onder je verwarmingsradiatoren moet plaatsen om de doorstroming van lucht te bevorderen. Ondenks herhaald navragen bij mijn energieleverancier bleef me lange tijd onduidelijk waaróm dit energie zou besparen. Ik weet inmiddels het antwoord uit andere, meer technisch onderlegde, bron. Door die ventilatoren onttrek je meer warmte aan de radiatoren en je kunt dus ófwel het vertrek sneller opwarmen ófwel volstaan met een lagere temperatuur van het water in de radiator. Beide keuzes kunnen een besparing van energie opleveren maar alléén onder speciale voorwaarden en het is jammer dat die voorwaarden er niet bij verteld worden want de meeste mensen kopen met die ventilatoren een kat in de zak die ze bovendien alleen al door de montage zowat meer werk kost dan een kat zonder zak.

Een besparing van enige betekenis kun je alleen bereiken als je een CV-ketel hebt die een hoger rendement heeft bij een lagere watertemperatuur. Die temperatuur stel je in bij de CV-ketel; vaak 60 á 65 graden zodat je niet meteen je hand verbrandt als je een radiator aanraakt. Met zo’n ventilator onder de radiatoren kun je ook met een watertemperatuur van ca. 55 graden je kamer goed verwarmen maar let wél: dat geeft op zichzelf geen besparing; het betekent alléén maar dat de verwarmingsketel vaker en korter ‘aanslaat’ om het water weer op temperatuur te brengen.

De besparing geldt voor sommige geavanceerde HR-ketels die een hoger rendement hebben naarmate de temperatuur van het water lager is. Natuurkundig bezien goed voorstelbaar maar de omschrijvingen van CV-ketels zijn daarover helaas duister; nergens wordt het rendement gespecificiceerd per watertemperatuur. Sowieso kan, ingevolge natuurkundige wetten, de besparing maar zeer gering zijn waar het gaat om een verschil van 15 graden in de temperatuur van het verwarmingswater. De meeste mensen hebben helemaal niets aan die ventilatoren onder de radiatoren omdat hun CV-ketel niet efficiënter werkt bij een lagere temperatuur van het water.

Zuike ventilatoren onder de radiator zullen ook het vertrek sneller opwarmen en ook dat wordt vaak genoemd als ‘energiebesparing’. Maar dat lijkt me vooral een mooi verkooppraatje; het maakt in de praktijk voor het energieverbruik niet uit of je een vertrek nu snel of langzaam opwarmt.

Hans

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *